Hòn Yến là một hòn đảo hoang sơ thuộc tỉnh Phú Yên, được thiên nhiên ban tặng cho những bãi biển vô cùng xinh đẹp và bình yên. Quanh năm Hòn Yến đều mang những vẻ đẹp riêng, mùa xuân nước trong xanh, mùa hè ngắm san hô cạn và đẹp nhất vẫn là mùa đánh bắt thủy hải sản. Rất nhiều nhiếp ảnh gia cũng như du khách đã say mê, dừng chân tại Hòn Yến để chiêm ngưỡng vẻ đẹp hiếm có này.
Đảo Hòn Yến nằm tại thôn Nhơn Hội, xã An Hòa, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên. Sở dĩ hòn đảo có tên Hòn Yến bởi trước kia nơi đây từng là nơi lưu trú của rất nhiều chim yến, đến nay thì không còn nhiều do khí hậu thay đổi nhưng người dân vẫn lấy tên gọi của loài chim đó đặt tên cho hòn đảo.
Đứng trên bờ từ thôn Nhơn Hội nhìn ra biển bạn có thể thấy hai hòn đảo nằm cách xa bờ khoảng 100m, hòn lớn có chóp nón khổng lồ gọi là Hòn Yến, hòn nhỏ là Hòn Sụn. Chúng được hình thành bởi quá trình hoạt động kiến tạo địa chất dọc ven biển Phú Yên. Năm 2018, Hòn Yến, Hòn Sụn cùng một số hòn đảo nhỏ khác như: Bàn Than, Gành Yến, Hòn Choi, Vũng Choi tạo thành quần thể Hòn Yến được công nhận là Di tích danh thắng cấp quốc gia.
Vài năm gần đây, những hình ảnh đánh bắt cá trên biển khơi của ngư dân ở Hòn Yến đã khiến truyền thông quốc tế chú ý. Trang Dailymail (Anh) còn có hẳn một bài viết ca ngợi những hình ảnh đánh bắt cá tuyệt đẹp ở Việt Nam với tựa đề: "That's net something you see every day! Fishermen create mesmerising patterns as they trawl for anchovies" (Tạm dịch: Đây là những điều diễn ra hằng ngày! Ngư dân tạo nên những hình thù đẹp mê hoặc khi đánh bắt cá cơm).
Mùa lưới vây Hòn Yến bắt đầu từ tháng 5 đến tháng 8 dương lịch, đó cũng là lúc mùa cá cơm bắt đầu. Cá cơm có thân nhỏ bằng que tăm, có màu trắng trong suốt chính là đặc sản của vùng biển này.
Mỗi dịp mùa cá cơm về trên khắp vùng biển ở Hòn yến tấp nập tàu bè từ lúc sáng sớm tinh mơ đến tối muộn. Thông thường tàu sẽ thả lưới lúc 14h và 21h ngưng kéo, sau đó trở về bờ vào 8h sáng hôm sau. Trên mỗi chuyến tàu đi đánh cá có khoảng 10 - 13 ngư dân, mỗi người phụ trách một công việc.
Điểm đặc biệt của nghề đắt bắt cá ở Hòn Yến đó chính là người dân thường phải dùng những chiếc lưới có mắt nhỏ mới bắt được cá cơm. Khi phát hiện luồng cá cơm ở độ sâu khoảng 30 - 40m, ngư dân bắt đầu thả lưới, cho thuyền chạy thành vòng tròn để vây cá lại, kĩ thuật này được người dân gọi là đánh lưới vây. Lưới khi được thả hết hết xuống biển sẽ có kích thước khổng lồ, mỗi lúc thuyền kéo lên thì những chiếc lưới lại tạo thành những hình dáng khác nhau, lúc hình tròn, khi hình chiếc lá, có lúc lại là hình trái tim…
Khi quan sát từ trên cao, những tấm lưới được làm từ sợi cước lại trở nên mềm mại hơn rất nhiều trên mặt biển, uốn lượn như những dải lụa. Nhiều nhiếp ảnh gia ví vùng biển ở Hòn Yến như là một sân khấu nghệ thuật và ngư dân chính là những vũ công biểu diễn, tạo nên những bông “hoa lưới”. Hơn nữa, nước biển tại Hòn Yến quanh năm xanh như ngọc lại càng tạo điểm nhấn rõ nét cho khung cảnh vùng biển mùa lưới vây.
Thời điểm hoàng hôn, ngư dân sẽ chong đèn pha để dồn cá vào lưới, dùng các cây xào để xúc cá lên. Ngư dân tất bật tay chân chỉ mong sáng sớm quay trở lại bờ có những rổ cá tươi đầy. Trung bình mỗi lượt đánh bắt thu hoạch được vài sọt cá, mỗi sọt hơn 10kg và được bán với giá khoảng 50.000 đồng/kg.
Không chỉ đẹp vào mùa lưới vây, quanh năm Hòn Yến còn hấp dẫn nhiều du khách và nhiếp ảnh gia bởi sự sắp xếp đầy nghệ thuật của các lồng nuôi tôm hùm. Hòn Yến được biết là nơi nuôi tôm hùm giống của Phú Yên, người dân thường nuôi tôm hùm trong các lồng nằm dọc theo bờ biển. Mỗi lồng nuôi tôm thường có kích thước khoảng 2,5m x 2,5m x 1,2m, trong lồng có khoảng từ 3 - 5 con/m2 (mỗi con có trọng lượng từ 300 - 500g). Dưới đôi mắt nghệ thuật của nhiều nhiếp ảnh gia, những chiếc lồng nuôi tôm kết giữa biển khơi bỗng trở thành bức tranh nghệ thuật sinh động.
Điều tuyệt vời nhất ở Hòn Yến đó chính là cùng thức dậy với những ngư dân, ra biển và trải nghiệm cuộc sống đời thường của họ. Khung cảnh lao động ở Hòn Yến sẽ giúp du khách phần nào hiểu về nhịp sống của ngư dân, những con người sống nương nhờ biển khơi.
