Lời mở đầu: 

Lê Việt Khánh hiện là nhiếp ảnh gia tự do chuyên chụp ảnh phong cảnh, cuộc sống và văn hóa. Theo đuổi con đường nhiếp ảnh chuyên nghiệp từ hơn 10 năm nay, Lê Việt Khánh đã gặt hái được nhiều thành công với rất nhiều giải thưởng danh tiếng trong nước và quốc tế.

Được sự cho phép của Nghệ sĩ nhiếp ảnh Lê Việt Khánh, Vietnam Beauty xin trích đăng “Hồi ức của một chuyến đi…” của anh. Qua đó, chúng ta mới thấy được một hành trình đầy vất vả, những lần gặp bão tuyết, gặp lũ, những vất vả khi phải thức khuya, dậy sớm để lọ mọ leo núi tìm điểm chụp, vất vả và nhiều khi nguy hiểm không kể xiết… “Nhiều người cũng hỏi tôi sao phải khổ như thế. Thật sự đi chụp ảnh rất khổ, trong lúc mọi người yên giấc trong chăn ấm thì lũ săn ảnh như tôi đạp đá tai mèo leo lên đỉnh núi hoang vu trong đêm, trong gió bấc lạnh hun hút. Điều đó chỉ có thể giải thích là bởi sự đam mê” Lê Việt Khánh kể. 

PHẦN MỘT

HÀNH TRÌNH HÀ NỘI – LÀO CAI 

https://vietnambeauty.com.vn/hanh-trinh-don-doc-cua-nghe-si-nhiep-anh-le-viet-khanh-qua-hoi-uc-cua-mot-chuyen-di/

PHẦN 2: MƯỜNG HUM - Y TÝ VÀ MÓN THỊT TREO

...Tôi vê ga vít một phát, 15 phút là tới Bát Xát... 

Lúc này đường Phìn Hồ chưa thông, tôi thường đi đường Bản Vược Bản Xèo lên Mường Hum.

Con đường quen thuộc này tôi đã đi cả mấy chục lần rồi, hai bên là núi đồi nhấp nhô và những thửa ruộng trơ gốc mạ lớm chởm, tôi vừa nhìn đường vừa ngắm quang cảnh, tận hưởng cảm giác mình đang được chạy xe.

Đi tới cổng trời Mường Hum, sương dày đặc không nhìn thấy đường, tôi bật thêm đèn xe lên. Giữa ban ngày nên không lo lắm, bật đèn lên để người đi ngược chiều nhìn thấy. Và thỉnh thoảng lại bấm còi., bởi không biết phía sau khúc cua kia có người đi xe máy lao ra, hay một cái xe tải.

Tôi đi rất chậm, phần vì sương mù đặc, phần vì chả có gì phải vội, ấy thế mà lên đến Mường Hum vẫn chưa tới 9 giờ. Trời thì vẫn u ám và không có nắng. Lên đến Mường Hum, tôi tạt vào nhà anh Nhọt, uống nước chè rồi ngồi nói chuyện với anh chị.

Ahh Nhọt có cái nhà sàn to đẹp nhất ở Mường Hum. Nhà anh cũng làm Home Stay luôn. Năm nào đi chụp mùa nước đổ Sàng Ma Sáo tôi cũng lên cắm chốt ở nhà anh.

Ngồi nói chuyện hỏi thăm sức khỏe anh một lúc thì anh có việc phải đi lên đồi chè, tôi lên gác, nằm trên nhà sàn nghỉ một lúc. Xe cào cào yên hơi bé nên tình hình đi đường dài hơi tê chú em. Độ 11h tôi sang bên kia đường, ở đó có quán cơm bình dân. 

Tôi bị nghiện món lòng xào dưa, nhất là ở cái đất Mường Hum này. Miếng lòng tươi non bên trong vẫn còn cái gì nhơn nhớt, xanh xanh mà đăng đắng. Gắp một miếng lên bỏ tọt vào mồm, nhai từ từ thôi, sẽ thấy cái vị sậm sựt, vừa dai vừa dòn của miếng lòng quyện vào vị mặn thơm, chua cay vừa đủ. Nhai kỹ thêm tí nữa, cái vị đắng từ bên trong lõi bây giờ mới tiết ra, ngon dã man con ngan!

Cơm trắng bưng ra một bát to tướng, chắc tôi chỉ ăn hết già nửa, còn phải để dành bụng để oanh tạc hết đĩa lòng. Cơm xong, tôi rút điện thoại ra gọi cho Mỷ, báo suất cơm chiều. Từ giờ tới lúc đó, tôi cứ nhẩn nha mà đi, còn có 30 km nữa chứ mấy..

Mường Hum, một trưa hửng nắng năm nào đó...

Tôi về nhà sàn, thu ghém đồ đạc, chào từ biệt anh Nhọt rồi lên xe. Từ đây tới Y Tý gần, vừa đi vừa chơi chỉ khoảng tiếng, tiếng rưỡi là tới. Từ Mường Hum, có hai đường đi Y Tý, một là đường qua Dền Thàng, đường kia qua Dền Sáng. Đường qua Dền Thàng đi qua cây cầu sắt to, đường nhỏ và dốc, nhưng không phải đi qua Tràn.

Đường qua Dền Sáng thì đi qua Sàng Ma Sáo, trước hết phải đi qua một cái tràn tên là Phiềng Láo (người dân tộc Giáy ở đây đọc là Piểng Lào). Cái tràn này bây giờ không còn, nó đã bị thay thế bằng cây cầu bê tông to. Nhưng kỷ niệm bao lần đi qua tràn thì tôi không thể quên.

Cái tràn dài độ 100m, hai đầu là dốc lên xuống. Vào mùa mưa thì không đi qua được vì mưa lũ. Đã có nhiều người cố đi qua đây vào mùa mưa bị lũ cuốn đi. Nhưng vào mùa cạn, nước chỉ chảy ngang bánh xe máy, đi qua rất đơn giản chỉ cần gài số 2 rồi co chân lên, từ từ vừa đi qua vừa khoái chí nhìn nước bắn lên hai bên tung tóe.

Đi tiếp một đoạn sẽ đến ngầm Nậm Pẻn, con ngầm này nay cũng đã có cầu bắc qua, nhưng xưa kia muốn đi qua đây thì phải chọn, một là đi đường vòng, hai là đi qua một cái cầu tre ọp ẹp. Có lần tôi vừa đi qua thì sau lưng gãy liền hai thanh tre khiến xe sau ko qua được nữa.

Ngầm Nậm Pẻn cũng là tụ điểm rửa xe miễn phí của đồng bào. Đơn giản là phi xe xuống suối, tha hồ mà múc nước lên rửa cái xe cho sạch bóng.

Đi qua ngầm Nậm Pẻn một đoạn là nhìn thấy Kê Quan Sơn hùng vĩ ở bên tay trái. Ngọn núi cao như cái mào gà khổng lồ nổi bật lên nền trời. Giữa trưa, nắng nhạt soi qua mấy lần hơi nước chiếu một đốm vàng trên đỉnh núi. Cao hơn nữa, trên tầng mây kia, là đỉnh Ky Quan San mà trước đây có tên là Bạch Mộc Lương Tử.

Hai con đường từ Mường Hum chẽ ra hai hướng chạy song song thung lúa Sàng Ma Sáo rồi cuối cùng gặp nhau tại một điểm. Từ chỗ này đi Y Tý là đúng 20 km nữa.

Mùa này ruộng khô, anh em nhiếp ảnh đặt cho thời điểm này một cái tên nghe khá lãng mạn là "Mùa đất nghỉ". Tôi đi thêm 3 km nữa thì gần tới đầu "Rừng Già". Chỗ này có một view ngắm cảnh khá đẹp, nhìn xuống toàn bộ thung lũng Dền Sáng.

Tôi dừng xe, gạt chân chống để nó ở chỗ an toàn. Chỗ này có một bãi đất rộng nhô ra phần ta luy âm. Lại có mấy tảng đá to ngồi rất sướng.

Tôi ngồi xổm trên tảng đá, giống mấy thanh niên người Mông vẫn hay ngồi xổm ở đây, thò tay quơ đại một cọng cỏ cho vào mồm ngậm, nhìn cho giống mấy thanh niên Mông hay làm thế. Rồi chồm hỗm nhìn ngắm phong cảnh xa xa. Mùa này ruộng lúa chỉ toàn hoa dại mầu tím.

Bạt ngàn những cây hoa tim tím, bé bé mà hình như người ta gọi là hoa cứt lợn. Nhưng trong ngày gió rét này, những đốm hoa tim tím ấy cứ lay lay trong gió lung linh đến nao lòng, tôi đang rung đùi ngồi ngắm hoa ngắm cảnh thì từ đâu đó không rõ, trong đám hoa dại miên man bất tận kia bỗng xuất hiện một đứa bé đi ra từ trong bụi cỏ, mặt mũi nó nhọ nhem nhọ thuổng làm nền cho đôi mắt to và đen láy. Nó mặc một cái váy cũ và bẩn, nhưng vẫn không thể giấu nổi bên trong những rực rỡ sắc mầu.

Con bé này cõng trên lưng một đứa còn bé hơn nữa, thằng em ngủ ngon lành trên lưng con chị, mũi dãi thò lò. Tôi thò tay vào túi quần móc ra quả bóng bay mầu tím thổi lên đưa cho nó, con bé sướng rơn, khoanh tay cảm ơn rất lễ phép.

Con đường đi qua Rừng già thâm u, tĩnh mịch. Cây cổ thụ bao trùm thành vòm trên đầu khiến nắng khó lọt xuống. Phía trên những tán cây đó là bầu trời xanh ngắt một mầu.

Bản Nhìu Cù San đã hiện ra trước mắt, phía trước là Mò Phú Chải, nơi có homestay của em Xuy. Một đoạn đường thẳng tắp hiện ra phía trước rồi đột ngột mất hút sau khúc cua. Con đường đó, nó đâm thẳng vào một vùng bao la, trắng xóa, người ta gọi đó là Biển mây.

Ở đoạn này có quả đồi ngô, nơi tôi thường leo lên đứng chụp về Y Tý. Tôi lại lao xe vào sân nhà Xuy đứng ngắm mây. Biển mây trắng tinh dưới nắng, Y Tý, và cả nhà Mỷ nữa, đang mù đặc dưới lớp mây đó...

Nhà Mỷ

Mới đó ở trên dốc, trời còn nắng nhìn thấy cả biển mây, vậy mà chỉ đi xuống có 2 cây số qua đồn Biên phòng Y Tý, mọi thứ đã chìm vào trong không gian đặc quánh một màn sương mù dày đặc.

Tôi nhìn đồng hồ, mới hai rưỡi chiều. Con đường đá dẫn ra chợ ảm đạm lờ mờ vài bóng người Hà Nhì đội cái mâm tròn tròn trên đầu, thấp thoáng đi giữa hai hàng cây. Gió vẫn ù ù thổi, xao xác hun hút rùng hết cả mình. 

Con chó Tubo thấy tôi tới thì đủng đỉnh đi ra. Gì thì tôi cũng làm quen với nó ngót nghét 10 năm, nó đi ra ngửi ngửi thấy quen thì vẫy đuôi. 

Nhà Mỷ thì cũng như nhà mình, tôi cứ tự do xách đồ vào, rửa chân tay rồi bê đồ lên "phòng" cất. "Phòng" của tôi là một buổng nhỏ trên tầng 2 căn nhà gỗ, bốn bề đều là vách gỗ sơn mầu nâu đỏ. Trên sàn gỗ trải một tấm nệm. Và tôi được ưu tiên muốn lấy bao nhiêu chăn bông tùy thích.

Ngồi nhìn xa xăm một hồi khá lâu, hồi tưởng về những thời khắc đã qua và uống hết ly cà phê sữa nóng do Mỷ mang ra lúc nãy, tôi và A Nguyên lấy xe chạy lên Ngải Thượng chơi..

Con đường đi lên Ngải Thầu Thượng giờ đây đã được đổ bê tông phẳng đét, đi lên đi xuống dễ ợt, không như năm xưa tôi với Giang Nguyen đi lên chụp hoàng hôn xong đi về khốn khổ khốn nạn, đêm hôm mù mịt ngã xe mặt cắm xuống bùn...

Xe máy bây giờ lên tận cuối bản, từ Y Tý đi lên khoảng 30 phút là tới. Sau đó thì bỏ xe, đi bộ lên một cái dốc đất dựng ngược khoảng 10 phút nữa là tới điểm chụp.

Ở dưới nhà Mỷ mà mù tịt, thì hãy lên Ngải thầu thượng mà săn mây. Nhiều người không biết quy luật, ở dưới trong veo mà cứ cố phi lên, hy vọng rằng trên ấy sẽ có mây.

Trên đất nước Việt Nam này, hiếm có một điểm ngắm mây nào mà xuất sắc hơn được Ngải Thầu thượng. Tôi đã từng đi săn mây khắp trong nam, ngoài bắc, từ Sa Pa đến Đà Lạt. Nhưng chỉ ở Ngải Thâu Thượng mới có cái biển mây ngút mắt đến tận chân trời, gây cho người chiêm ngưỡng nó một cảm giác choáng ngợp đến thế.

Tôi dựng chân máy làm một cú timelaps. Mặt trời vẫn còn cách đường chân trời một quãng hơn gang tay. Mây thì cứ tràn lên rồi rút xuống. Mỗi lần mây tràn lên, là một lần mang theo gió lạnh rét run người. Tôi mang cái mũ len trùm kín đầu, ngồi bó gối trên đỉnh núi co ro vì rét quá.

Mặt trời lặn, tôi rình chụp thêm vài shot tóe tia khi chạm đỉnh núi rồi chuột rút. Đường về lại phải đi trong đêm tối dày đặc sương mù. Rất nguy hiểm. Cái này thì tôi đã trải nghiệm nhiều lần rồi nên biết, tốt nhất là nên rút sớm, trước khi trời quá tối.

May mắn là con đường đã được trải bê tông, nên tôi cứ yên tâm bám tâm đường mà đi. Khổ một nỗi là sương quá dầy làm cho đèn pha dội ngược lại làm lóa mắt, không thể nhìn thấy chỗ nào là đường, chỗ nào là vực. Nhất là những đoạn cua gấp tay áo, nếu không quen đường thì khả năng lao thẳng xuống vực sâu hun hút là rất lớn.

Bởi thế nên tôi đi lò dò, đi thật chậm, lúc nào không nhìn thấy đường thì dừng, đi bộ ra phía trước xem xét một đoạn rồi mới lên xe đi tiếp. Các cụ để lại cái câu "Dốc A Lù, mù Y Tý" quả thật không ngoa. Mù Y Tý dã man thật sự!

Về đến nhà Mỷ là vừa vặn đến giờ cơm. Cả nhà ngồi quây quần quanh cái bàn gỗ, mùa này ở Y Tý có món thịt treo, là món ngon khoái khẩu của tôi.

Thịt treo là khi ăn tết người Mông họ mổ lợn nhà. Những con lợn đen, lợn bản không thuốc tăng trọng được pha ra, tẩm ướp rồi treo lên hun khói gác bếp.

Qua mười mấy hai mươi ngày miếng thịt săn lại, ám khói và tai tái thì đem ra thái nhỏ rồi xào với rau cải mèo. Thịt treo mà xào với cải mèo thì ôi giời ơi nó là tuyệt đỉnh.

Cơm xong làm tuần trà rồi tôi đi tắm, ở Y Tý nếu ko có hội hè gì thì thường đi ngủ sớm. Mỷ đã nấu sẵn cho tôi một thùng nước tắm dưới bếp. Thuốc của người Dao.

Tôi ngồi lọt thỏm trong cái thùng gỗ ngập nước nóng già, hơi nóng ôm chặt lấy toàn bộ cơ thể, cảm giác như hút toàn bộ hơi ẩm, hơi lạnh từ trong người ra qua các lỗ chân lông. Tôi nhắm mắt tận hưởng mùi thơm của thuốc xông thẳng vào mũi, xộc thẳng xuống phổi...

Tôi tắm xong, thay bộ quần áo ngủ rồi chui vào cái chăn bông ấm, nhìn lên trần nhà...vách gỗ này, trần nhà này, tuy xa nhà hàng trăm cây số nhưng sao mà thân quen đến thế...

Ngày mai, tôi sẽ ngủ một giấc thật đã, có gì phải vội đâu...

--------------

LÊ VIỆT KHÁNH

Ảnh: Facebook Tác giả