Khi nghĩ đến làng quê Việt Nam chúng ta liền liên tưởng đến ngay bức tranh yên bình, đồng lúa bạt ngàn một màu xanh ngát hay trở sắc vàng mỗi khi vào vụ mùa, lúa chín nặng trĩu từng cành đung đưa trong gió. Có người lại nhớ đến câu thơ quen thuộc thời thơ ấu đã được học: “Quê hương là chùm kế ngọt cho con trèo hái mỗi ngày.” Nhưng còn một đặc trưng rất quen thuộc mà chúng ta không thể bỏ qua ở làng quê mà Vietnam Beauty muốn nhắc tới đó là mùa hoa gạo nở đỏ rực vào dịp tháng 3, khiến những ai đi xa càng nhớ nhung da diết cảnh sắc quê hương mình.

Mỗi dịp tháng 3, cây gạo ra hoa khoe sắc thắm. Giờ đây thân cây trơ trọi đã không còn cô đơn nữa mà khoác lên mình lớp áo mới với sắc đỏ nồng nàn. Màu đỏ của hoa càng trở nên nổi bật khi được màu xám trầm của thân cây làm nền. Hoa gạo khi nở có kích thước lớn, gồm năm cánh, cánh hoa uốn cong nhẹ nhàng ra bên ngoài, đỏ mọng như cánh môi thiếu nữ. Nhuỵ hoa mỏng manh nhưng thẳng tắp, trên đầu có chấm đỏ như những tia lửa sắp sửa bùng cháy.

Đến khi vào mùa, hoa trổ đầy cành, nhìn từ xa giống như những đốm lửa rực rỡ tràn đầy sức sống làm bật lên khung cảnh làng quê yên bình. Chỉ cần ngắm nhìn những bông hoa gạo khoe sắc thắm kia tâm trạng của bạn dù có buồn đến đâu cũng bị vẻ đẹp hoa gạo chinh phục khiến lòng người chẳng mấy chốc trở nên rạo rực vui vẻ.

Mùa hoa gạo thường kéo dài khoảng một tháng, đến khi hoa tàn, lại đến mùa của những lá non đâm chồi và quả gạo xuất hiện. Bên trong quả gạo có những sợi bông nhỏ êm êm thường được sử dụng trong lớp giữ nhiệt của áo khoác hay làm ruột gối.

Chẳng giống đa số loài hoa khác ra hoa quanh năm, chỉ cần gieo hạt và chăm bón cẩn thận là chúng ta có thể ngắm nhìn bất kỳ lúc nào. Có những loài hoa lại chỉ ra hoa đúng một lần trong năm. Làm những con người yêu hoa luôn có cảm giác phải chờ đợi, trong lòng nôn nao khó tả để rồi mỗi độ hoa nở họ lại sung sướng ngất trời khi được chìm đắm trong sắc hoa. Dường như ông trời rất ưu ái cho tiết trời tháng 3, là dịp trổ bông của những loài cây đầy thơ mộng như mùa hoa phượng Đà Lạt và bây giờ lại là mùa hoa gạo, mùa hoa gắn liền với làng quê dọc trên mọi miền đất nước.

Hoa gạo thuộc họ Bombacacaea, có tên gọi khác giản dị không kém là mộc miên, ở vùng Tây Nguyên thường gọi là Pơ Lang. Nói về nguồn gốc của loại cây này có lẽ bắt nguồn từ Ấn Độ, một đất nước đa dạng về sắc tộc và tôn giáo. Loài hoa này du nhập và được trồng nhiều ở các nước như Indonesia, Trung Quốc, Đài Loan và rồi khi vào đến nước ta, nó được trồng nhiều ở các làng quê gắn liền với đồng lúa và con những con người mộc mạc. Cứ như vậy đến tận ngày nay hoa gạo trở thành “linh hồn” biểu tượng mỗi khi chúng ta nhắc về làng quê Việt Nam.

Cây hoa gạo trưởng thành có dáng thẳng, cao khoảng 15 – 20 m, thuộc loại thân gỗ với lớp ngoài sần sùi ngã màu xám nâu. Những cành non hơn thường có một lớp gai nhọn bao bọc, đây cũng chính là một cách bảo vệ tự nhiên của cây gạo trước sự tấn công của các loài vật. Tán cây xoè rộng tạo bóng mát.

Chính vì thế gốc cây gạo là một nơi che nắng tuyệt vời vào những trưa hè oi ả, ngồi tựa lưng ở gốc cây uống một cốc nước mát, nghỉ ngơi lấy sức khi đi đồng áng, cũng là lúc nhìn hoa gạo với nỗi niềm chất chứa lo cho vụ mùa chuẩn bị thu hoạch có được như hy vọng rằng sẽ là vụ mùa bội thu bù lại cho những ngày lương thực cạn kiệt khi giáp mùa hay không.

Hay là nơi của lũ trẻ rủ nhau ra vui đùa, chơi các trò chơi dân gian vào buổi chiều mát mẻ, có lúc lại là địa điểm “tập kết” trốn ba mẹ len lén ra gốc cây ngồi đọc truyện tranh… Đó còn là nơi đôi lứa hẹn hò, dưới tán cây gạo rực sắc, “thắp lửa” cả bầu trời như tâm trạng rạo rực nồng cháy của những người yêu nhau. Cô gái e lệ được chàng trai ôm vào lòng, nhặt bông hoa gạo cài lên mái tóc suông mềm của người thương cùng nói những lời hò hẹn và nghĩ đến viễn cảnh tương lai hạnh phúc. Có lẽ đối với du khách khi ngắm nhìn hoa gạo sẽ cảm thấy xao xuyến ngất ngây, còn đối với những người dân thôn quê lại là cả một vùng trời ký ức tươi đẹp mãi chẳng bao giờ quên.

Truyền thuyết về hoa gạo

Mỗi cái tên đều có ý nghĩa riêng của nó và hoa gạo cũng vậy. Không phải vì hoa của chúng có hình dáng hay màu sắc của những hạt gạo, nhắc về cái tên này ý nghĩa của hoa gạo có nhiều cách giải thích khác nhau gắn liền với câu chuyện mang hơi hướng dân gian.

Theo truyền thuyết mà người xưa kể lại. Rất lâu trước đây khi trần gian mưa gió thất thường, có một chàng trai đã dũng cảm lên tận thiên đình hỏi ý kiến ngọc hoàng về chuyện này, và rồi chàng đã được ngọc hoàng vô cùng hài lòng giữ lại làm thần mưa trong khi đó người yêu của chàng ở hạ giới ngày đêm một lòng chung thuỷ chờ đợi trông ngóng chàng về.

Biết chuyện ngọc hoàng đã cho phép người yêu của chàng hoá thân và trở thành loài hoa có nét đẹp mộc mạc mà quyến rũ đó chính là hoa gạo. Nàng chọn hoá thân thành hoa gạo cũng chính vì màu đỏ của hoa giống như màu khăn mà chàng đã trao tặng nàng trước khi lên đường, nàng muốn chàng có thể nhận ra mình thông qua màu sắc rực rỡ mà nồng nàn như tình yêu của nàng dành cho chàng vậy.

Nhiếp ảnh gia Phạm Hoàng Cương (SN 1977, Hà Nội)

Bài viết: Minh Tuệ

Ảnh: Phạm Hoàng Cương